سال ۱۳۵۷ هجری شمسی
| ۱۵ - قرن ۱۴ هجری شمسی - ۱۳ | |
| ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ قمری؛ ۱۹۷۸ و ۱۹۷۹ میلادی | |
|---|---|
| حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی | |
| پهلوی و سپس دولت موقت در ایران: | محمدرضا شاه (حکومت:۱۳۲۰ش ـ ۱۳۵۷ش) |
| جمهوری و سپس حزب کمونیستی خلق در افغانستان | محمد داود (ریاست:۱۳۵۲ ـ ۱۳۵۷ش) و نورمحمد تَره‌کی (ریاست:اردیبهشت ۱۳۵۷ ـ شهریور ۱۳۵۸ش) |
| حزب بعث در عراق: | احمد حسن البکر (ریاست:۱۳۴۷ ـ ۱۳۵۸ش) |
| حزب کمونیست در شوروی (شامل آسیای میانه و قفقاز): | لئونید برژنف (۱۳۴۳ ـ ۱۳۶۱ش) |
| وقایع مهم | |
| ناپدیدشدن سید موسی صدر در لیبی | |
| خروج محمدرضا پهلوی از ایران. | |
| قیام شیعیان هزاره در افغانستان علیه دولت کمونیستی کابل | |
سال ۱۳۵۷ هجری شمسی سال تغییر حکومت در دو کشور ایران و افغانستان بود. در اردیبهشت، حزب کمونیستی خلق افغانستان با کودتا سرکار آمد و سپس در بهمن، انقلاب اسلامی ایران باعث سرنگونی سلطنت و روی کار آمدن جمهوری اسلامی شد.
وضعیت کلی
در سال ۱۳۵۷ شمسی ایران دستخوش تظاهرات اعتراضی علیه حکومت پهلوی و شاه وقت ایران محمدرضا پهلوی بود. این اعتراضات از سال ۱۳۵۶ و پس از واقعه ۱۹ دی گسترش یافته بود. در این سال مرجعیت شیعه بیشتر بر عهده فقیهانی چون گلپایگانی، شریعتمداری و مرعشی نجفی در قم و خویی و خمینی در نجف بود. به دلیل حضور سه ماهه آیت‌الله خمینی در نوفل لوشاتو در فرانسه، پاریس و این روستا محل رفت و آمد شیعیان و روحانیان بلندپایه زیادی شد.
رویدادها
- ۷ اردیبهشت: کودتای حزب دموکراتیک خلق افغانستان در کابل و سرکار آمدن دولت کمونیستی.
- ۹ شهریور: ناپدیدشدن سید موسی صدر، فقیه ایرانی و رئیس مجلس شیعیان لبنان در لیبی.
- ۱۳ شهریور: برگزاری نماز عید فطر با حضور جمعیتی بسیار در قیطریه تهران به امامت محمد مفتح.
- ۲۴ مهر - آتش‌زدن مسجد جامع کرمان به دست عوامل حکومت پهلوی.
- ۲۸ آبان(عید غدیر): سفر فرح پهلوی، همسر محمدرضا پهلوی، شاه ایران به عراق، زیارت عتبات عالیات و عیادت ناگهانی از آیت‌الله سید ابوالقاسم خویی. اخبار متفاوتی درباره این دیدار پخش شد و برخی از روحانیان ایرانی مخالف شاه و طرفدار آیت‌الله خمینی به خویی اعتراض یا انتقاد کردند.
- ۱۹ و ۲۰ آذر برگزاری دو تظاهرات بسیار گسترده در تهران به مناسبت تاسوعا و عاشورا (۱۳۹۹ق) که تبدیل به تظاهرات ضد حکومت پهلوی شد.
- ۲۶ دی - خروج محمدرضا پهلوی از ایران.
- ۱۲ بهمن - بازگشت امام خمینی به ایران پس از ۱۵ سال تبعید.
- ۱۳ بهمن - قیام شیعیان هزاره در شهر دره‌صوف، ولایت سمنگان افغانستان علیه دولت کمونیستی کابل.
- ۱۵ بهمن مأموریت مهندس بازرگان از سوی امام خمینی به پیشنهاد مرتضی مطهری برای تشکیل دولت موقت
- ۲۲ بهمن - پیروزی انقلاب اسلامی ایران و پایان نظام پادشاهی در ایران.
- ۲۴ مهر - به آتش‌کشیدن مسجد جامع کرمان به‌دست مأموران حکومت پهلوی
- ۲۹ بهمن - تاسیس حزب جمهوری اسلامی
- ۲۴ اسفند - قیام بیست و چهار حوت در هرات و کشته‌شدن افراد بسیاری به‌دست نیروهای دولت کمونیستی حزب خلق افغانستان. در زمستان ۱۳۵۷ به‌ويژه پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و قیام هرات، هزاران نفر به‌دستور حکومت کمونیستی حزب خلق افغانستان بازداشت و اعدام شدند. بین قربانیان ده‌ها عالم، طلبه، دانشجو، کاسب، کارمند و کارگر شیعه وجود داشت. از جمله آنان محمد امین افشار، روحانی فعال کابلی و سلطان محمد ترکستانی، فقیه و مدرس مقیم مزار شریف بودند.